De symboliek van Vermeer

Kunsthistorica Diana Kostman vertelt meer over over de symboliek in de werken van kunstenaar Johannes Vermeer, naar aanleiding van de tentoonstelling in het Rijksmuseum en in Museum Prinsenhof.

Johannes Vermeer is bekend vanwege zijn serene schilderijen. Op een van deze schilderijen staat een jonge vrouw, prachtig gekleed in haar geelgouden jurk afgezet met bont. De weergegeven vrouw kijkt verwachtingsvol haar dienstmeisje aan. Deze heeft haar zojuist een brief aangereikt waarvan de inhoud op het eerste gezicht voor ons als toeschouwer verborgen lijkt. Als we echter eens goed naar het schilderij kijken, kunnen we ontwaren waarom het tafereel, geschilderd rond 1670,  De liefdesbrief heet. Achter de vrouwen heeft de kunstenaar een schilderij weergegeven met daarop een zeegezicht. In de zeventiende eeuw werd de zee vaak gebruikt als symbool van de liefde en het schip als symbool van de minnaar. Of deze minnaar ook haar echtgenoot was, is maar ten zeerste de vraag. De luit op haar schoot, de uitgetrapte schoentjes en de bezem op de voorgrond doen anders vermoeden.

Johannes Vermeer heeft in dit schilderij, evenals veel van zijn tijdgenoten, gebruik gemaakt van in zijn tijd bekende symboliek. Aan de hand van de gebruikte symbolen kunnen wij als toeschouwer de kunstwerken lezen en kunnen wij ‘verborgen’ verhalen ontcijferen. In de lezing De symboliek van Vermeer en tijdgenoten leert u aan de hand van verschillende thema’s de symboliek in de schilderkunst uit de zeventiende eeuw te herkennen. Hierna kijkt u met nog meer plezier naar de kunst uit deze periode.